Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkında Bilmeniz Gereken 5 Gerçek

04 Şubat, 2022

Üstün Yetenekli Çocuklar Hakkinda Bilmeniz Gereken 5 Gerçek

 

Üstün yeteneklilik bazen birçok yanlış anlaşılmaları da beraberinde getiriyor. Üstün yetenekliliğin gerçekte ne olduğu ve insanların üstün yetenekliler hakkında yaygın olarak kabul edilen doğru bilinen yanlış algıları düzeltmemiz gerekir. Üstün yetenekli çocuk; okulda süper başarılı olan, iyi huylu, doğuştan bir lider ve olgun olan çocuk anlamına gelmemektedir.

Üstün yetenekli çocukların, tüm çocukların olması gerektiği gibi, mutlu ve başarılı yetişkinler olmak için büyümek ve kendilerine uygun eğitim ve desteğe sahip olmaya ihtiyaçları vardır.

 

Üstün zekalılık eğitimle mi mümkün olmaktadır yoksa genetik midir?

 

Bir kısım insan, üstün yetenekliliğin çocuğun ya anne karnında ya da bebekliğindeki beslenme tarzıyla elde edilebileceğine inanır, bir kısım insan bebeklikten itibaren verilen disiplinli eğitimle mümkün olabileceğine inanır, bir kısmı da üstün zekalılığın doğuştan, kalıtsal bir özellik olduğuna inanmaktadır. Her bir ebeveyn çocuktaki bu özelliğin kendi genlerinden olduğuna inanmak ister. Her iki taraf için de mümkün olabilir. Üstün yetenekli bir çocuğun bir veya iki ebeveyni ile kardeşlerinin de üstün yetenekli olma olasılığı çok yüksektir. Nüfusun yaklaşık %2'sinin ırk, kültür veya sosyoekonomik statüden bağımsız olarak üstün yetenekli olduğu bilinmektedir. Sonuç olarak; çocuğunuza bebekliğinden itibaren eğitici ve öğretici programlar uygulamanız çok faydalı bir şey olsa da üstün yeteneklilik genlere daha çok dayanan bir durumdur. Siz yine de eğitimi elden bırakmayın.

 

Üstün yetenekli çocukların okulda her zaman başarılı olduğu inancı doğru mudur?

 

Üstün zekalı olmak, okulda veya daha sonraki yaşamda başarının garantisi değildir. Pek çok farklı nedenden dolayı, üstün zekalı çocuklar her zaman testlerde iyi puan alamaz, her ödevde başarılı olamaz veya her zaman ödevini eksiksiz teslim edemez. Ortalamanın üzerinde yeteneklere sahip olmalarına rağmen, üstün yetenekli bir çocuğun eğitim ihtiyaçları uygun şekilde karşılanmazsa okulda beklediğiniz üstün başarıyı gösteremeyebilir. Birçok üstün zekalı çocuk okulda başarısız olabilir ve ayrıştırılmalarının da etkisiyle okulu bırakabilirler. Üstün yetenekli çocuğunuzun potansiyelini doğru değerlendirmesini istiyorsanız ona uygun eğitim verilen kurumlardan destek almanız gerekmektedir. Ülkemizde 81 ilde hizmet veren Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) bu konuda çocuğunuz için faydalı olacak bir kurumdur. Bilsem’de üstün yetenekli öğrenciler için potansiyellerine uygun eğitimler verilmektedir. Çocuk örgün eğitimine ek olarak burada da eğitim görebilmektedir. Hem kendisi gibi öğrencilerle sosyalleşme imkanı bulabilecek hem de örgün eğitimini aksatmayarak kendisinden farklı olan öğrencilerden de uzaklaşmamış olacaktır. Çocuk ne komple hayatını kendi gibilerle donatmalıdır ne de kendisinden farklı olanlardan tamamiyle uzaklaşmalıdır. Her ikisine de hayatında yer vermelidir. Hayat çeşitliliklerle anlamlı.

 

Üstün yetenekli çocukların öğrenme güçlüğü olabilir mi?

 

Her çocukta olduğu gibi, üstün zekalı bir çocuk da okuldaki başarısını olumsuz yönde etkileyebilecek öğrenme güçlüklerine sahip olabilir. Öğrenme güçlüğü çeken üstün yetenekli çocuklar, gelişmiş bilişsel yetenekleri öğrenme güçlüğünü maskelediğinden farkedilmeyebiliyor.

 

Üstün yetenekli çocukların aşırı tepkileri olur mu?

 

Üstün yetenekli çocukların farkındalıklarının ve algılarının yüksek olması bir takım problemleri de beraberinde getirmektedir. Savaş, açlık, zorbalık, terör, şiddet içeren olayları anlarlar ve yüksek anlama seviyelerinden ötürü korkuları da eş değerde artar. Kendi yaşıtları nükleer savaşın anlamını bilmezken onlar bu durumunun olasılığından dolayı endişe duyabilirler. Yüksek duygusal yapıları ve farkındalıklarının açık olması onları bazen zor durumların içerisine sokabilir. Örneğin; sürekli gelen bir vızıltı sesi onlarda aşırı sinirlilik haline sebep olabilir ve ses bulunup durdurulana kadar hareket edememeye neden olabilir, bir araba çarptıktan sonra bir köpeği yolda yatarken görmenin güçlü duygusal tepkisini dışa vurabilirler. Bu bazen ses ile bazen sinirlilik bazen hareketlerle bazen de şok hali ile kendini gösterebilir. Üstün zekalı çocukların bu yüksek duyarlılıkları bazen onları sosyal yaşantıdan uzaklaştırabilir. Maalesef bazı ebeveynler bu durumdan ötürü çocuğunun sosyalleşmesine müsade etmeyen taraf olmaktadır. Oysa onları sosyalleştirerek ve onlarla konuşarak ve uzmanlardan destek alarak bu durumun üstesinden gelinebilinir.

 

Üstün zekalı çocuk yetiştirmek kolaydır ve bu bir şanstır düşüncesi

 

Üstün zekalı çocuk yetiştirmek oldukça zordur. Sanılanın aksine bu bir kolaylık değil, mücadele gerektiren bir durumdur. Sürekli özel ilgi, özel bakım ve özel eğitim beklentisi içinde olan bir çocukla karşı karşıyasınızdır. Eğitim kaygıları, aşırı heyecanlanmalar, sosyal mücadeleler ve uyumsuzluk göz önüne alındığında, üstün yetenekli bir çocukla yaşam, yolda sıklıkla karşınıza çıkan tümsekler gibidir. Atlarsınız ama her defasında hazır olmalısınızdır. Özellikle diğer ebeveynlerin empatisizlikleri bu durumu daha da güçleştirmektedir. Üstün yetenekli çocukların ebeveynlerine destek olmak ve onları anlamaya çalışmak gerekmektedir. Onların bekledikleri sadece bu.